Wielkanocne jaja dinozaurów

Malowanie czy też inne ozdabianie jaj ma długą tradycję. Ale nie sądziłem nigdy, że aż tak długą. Niektórzy paleontolodzy sądzą wręcz, że część wielkanocnych pisanek bardziej przypomina jaja dinozaurów niż jaja ptaków. Jednym z dowodów na poparcie tej tezy, jest odkrycie w hiszpańskich Pirenejach gniazda z jajami dinozaurów sprzed 70 mln lat (Lopez-Martinez & Vicens, 2012).

Oczywiście, pisanka zrobiona z kurzego jajka przypomina kurze jajko, ale nie wszystkie pisanki robiono z kurzych jaj. Mało tego, nie wszystkie pisanki robiono z jaj. Za to jaja robiono już chyba ze wszystkiego. Słynne "jajo z kinderniespodzianką" robione jest z czekolady. Onegdaj w "Cepelii" można było kupić drewniane jajka wielkanocne, a najdroższe jajka świata, pochodzące z pracowni Petera C. Faberge, robiono z drogocennych kamieni.

Twórcy takich sztucznych jaj musieli się wzorować na czymś. Jeśli dobrze przyjrzymy się ptasim jajom, to zauważymy, że ich przekrój wzdłuż dłuższej osi nie tworzy elipsy, tylko właśnie, takie ściśnięte z jednego krańca jajo (jeden koniec ostry, drugi tępy). Tak wygląda większość ptasich jaj. Natomiast przekrój przez jaja dinozaurów jest bardziej symetryczny - zbliżony do elipsy. A tak właśnie wygląda część jaj wielkanocnych. Są symetryczne i zbliżone kształtem do jaj dinozaurów bardziej niż do jaj ptaków.

Naukowcy z Uniwersytetu w Leicester, których od dziecinnych lat intrygowało pytanie skąd zajączek wielkanocny bierze jajka wielkanocne, postanowili podejść do sprawy metodycznie. Zestawili ze sobą kształty wielkanocnych pisanek i porównali je z kształtami jaj ptasich i diznozaurzych. Okazało się, że choć pisanki odpowiadają najczęściej kształtom jaj kurzych, myszołowów czy kondorów, część idealnie pasuje do przekroju jaj dinozaurów odkrytych w Pirenejach.

Przekrój przez skorupę jaja z oorodzaju Sankofa.
Widok spod mikroskopu polaryzacyjnego (Lopez-Martinez & Vicens, 2012)

Pirenejskie jaja opisano jako jaja małych teropodów z grupy tzw. non-avian, czyli tych spoza linii rozwojowych prowadzących do współczesnych ptaków. Struktura krystaliczna ich skorupy jest częściowo zbliżona do struktury jaj współczesnych ptaków. Jednak mimo wszystko jaja zaliczono do nowego oorodzaju Sankofa. Tak, tak, jaja też mają swoją systematykę taksonomiczną. Zatem jajo oorodzaju Sankofa może być jajem jakiegoś teropoda o zupełnie innej nazwie.

Porównanie kształtu pisanek z kształtem jaj ptasich (jasnoszare) i dinozaurzych (ciemnoszare).

Tak czy siak, wniosek nasuwa się sam. Zajączek wielkanocny przynosił pisanki z gniazd dinozaurów, jeszcze w czasach zanim pojawiły się pierwsze ssaki łożyskowe.

Mam teraz kilka dni, żeby to wszystko sobie poukładać w głowie :)

Źródła:
LÓPEZ-MARTÍNEZ, N., & VICENS, E. (2012). A new peculiar dinosaur egg, Sankofa pyrenaica oogen. nov. oosp. nov. from the Upper Cretaceous coastal deposits of the Aren Formation, south-central Pyrenees, Lleida, Catalonia, Spain Palaeontology, 55 (2), 325-339 DOI: 10.1111/j.1475-4983.2011.01114.x

Zdjęcie w nagłówku: Photo Credit: nikitagubanov via Compfight cc

Posted in: dinozaury,holocen,kreda,ptaki