Oksfordzkie łożysko

Eomaia scansoria na gałązce modrzewia (Mark A. Klingler)

Współczesne ssaki dzielą się na australijskie stekowce (Monotremes) i torbacze (Marsupials) oraz pozostałe ssaki czyli łożyskowce (Placentals). Ssaki łożyskowe, do których zaliczamy się także i my, razem z grupą wymarłych przodków, tworzą jednostkę systematyczną zwaną Eutheria. Przekładając to na pokrewieństwa wśród ludzi, Eutheria obejmują łożyskowce i ich wymarłych kuzynów, dla których wspólnymi przodkami są dziadek i babcia.
Z dotychczasowych ustaleń wynikało, że pierwsze Eutheria (nasz dziadek i babcia) pojawiły się na początku kredy (w barremie, ok. 125 mln lat temu). Dowodem kopalnym była skamieniałość znaleziona w chińskiej prowincji Liaoning, którą nazwano Eomaia scansoria (eomaia, w wolnym tłumaczeniu znaczy pramatka) (Ji et al., 2002). Tak więc, eomaję okrzykniętą naszą pramatką i najstarszym łożyskowcem.

Tymczasem prace poszukiwawcze w chińskiej prowincji Liaoning trwały i przyniosły, kolejne fantastyczne znalezisko, które zrzuciło z piedestału pramatki eomaję.

Juramaia sinensis na liściu paproci
(Mark A. Klinger, Carnegie Museum of Natural History)

Niedawno znaleziono właśnie w tej chińskiej prowincji świetnie zachowany fragment szkieletu m.in. z czaszką, kręgłosłupem i stawem barkowym. Skamieniałość ochrzczono Juramaia sinensis (holotyp nr PM1343B znajduje się w pekińskim Muzeum Historii Naturalnej) (Luo et al., 2011). Juramaja była malutka jak myszka, ważyła ok. 15 gramów, jej czaszka miała ok. 22 mm długości i prawdopodobnie wspinała się na drzewa w poszukiwaniu insektów, którymi się żywiła. Jedna z takich wypraw skończyła się śmiertelnym upadkiem na plecy i w takiej pozycji, po 160 mln lat znaleźli ją Chińczycy. Najciekawsze jest to, że juramaja jest starsza o 35 mln lat od eomai, liczy sobie wspomniane już 160 mln lat (pochodzi z początku późnej jury, z tzw. oksfordu). Jej dobrze zachowane uzębienie nie pozostawia wątpliwości, że jest prawdziwy przedstawiciel Eutheria. Musimy zatem postarzeć naszą pramatkę-prababcię i szukać swoich korzeni już w oksfordzie (późnej jurze). No i oczekiwać kolejnych sensacji Made in China.
Źródła:
1. Ji, Q., Luo, Z., Yuan, C., Wible, J., Zhang, J., & Georgi, J. (2002). The earliest known eutherian mammal Nature, 416 (6883), 816-822 DOI: 10.1038/416816a
2. Luo, Z., Yuan, C., Meng, Q., & Ji, Q. (2011). A Jurassic eutherian mammal and divergence of marsupials and placentals Nature, 476 (7361), 442-445 DOI: 10.1038/nature10291
3. Rekonstrukcje Juramaia sinesis http://www.nsf.gov/news/news_images.jsp?cntn_id=121422&org=NSF

Posted in: ewolucja,jura,paleontologia,ssaki